شناسایی قطب های تولید محصولات استراتژیک زراعی پُرمصرف در ایران

مقالات آماده انتشار

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار، گروه ژئومورفولوژی، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه کردستان، سنندج، ایران (پژوهشگر پاره وقت پژوهشکده کردستان-شناسی، دانشگاه

2 دانشیار گروه مدیریت بازرگانی، دانشکده علوم انسانی و اجتماعی، دانشگاه کردستان

3 گروه جغرافیا، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه جیرفت، جیرفت، ایران.

10.22034/cbsj.2024.139678.2595

چکیده

هدف پژوهش کمی و کاربردی حاضر، شناسایی قطب‌های مستعد تولید محصولات استراتژیک زراعی پُرمصرف در ایران بر اساس شاخص عملکرد (شش محصول غلات، حبوبات، محصولات صنعتی، محصولات جالیزی، نباتات علوفه‌ای و سبزیجات که 32 محصول کلیدی را شامل می‌شوند) است. لازم به ذکر است که محصولات مذکور بیش از 99 درصد کل تولیدات زراعی ایران را پوشش می‌دهند. جهت جمع‌آوری داده‌ها، از اطلاعات آمارنامه کشاورزی در سال 1401 استفاده شده است. برای تجزیه و تحلیل داده‌ها از روش MABAC، تکنیک تحلیل خوشه‌ای، نرم‌افزار GIS و آزمون همبستگی پیرسون استفاده شده است. نتایج روش ماباک نشان داد به لحاظ شاخص عملکرد محصولات زراعی پُرمصرف سه استان البرز، تهران و اصفهان به‌ترتیب با امتیاز 368/0، 287/0 و 233/0، در رتبه‌های اول تا سوم و سه استان آذربایجان شرقی، اردبیل و خراسان شمالی به‌ترتیب با امتیاز 170/0-، 154/0- و 137/0-، پایین‌ترین رتبه‌ها را به خود اختصاص داده‌اند. نتایج تکنیک تحلیل خوشه‌ای نشان داد استان‌های کشور در پنج خوشه گروه‌بندی شده‌اند و شش استان واقع شده در خوشه‌های اول تا سوم به‌عنوان قطب‌های مستعد تولید محصولات زراعی پُرمصرف شناسایی شده‌اند. نتایج آزمون پیرسون نشان داد میان عملکرد محصولات زراعی و مساحت اراضی زیر کشت (کل اراضی و اراضی آبی و دیم) ارتباطی آماری معناداری وجود ندارد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Identifying the poles of production of high consumption strategic agricultural products in Iran

نویسندگان [English]

  • Davood Jamini 1
  • Fahad Vafaie 2
  • Amin Dehghani 3
1 Department of Geomorphology, Faculty of Natural Resources, University of Kurdistan, Sanandaj, Iran (Part-time Researcher at Kurdistan Studies Institute, University of Kurdistan, Sanandaj, Iran).
2 Department of Business Administration, Faculty of Humanities and Social Sciences, University of Kurdistan, Sanandaj, Iran
3 Department of Geography, Faculty of Literature and Humanities, University of Jiroft, Kerman, Iran.
چکیده [English]

The aim of this quantitative and applied research is to identify the poles of production of high consumption strategic agricultural products in Iran based on performance index (Six products include grains, legumes, industrial products, textile products, fodder plants and vegetables which include 32 key products). It should be noted that the mentioned products cover more than 99% of the total agricultural products of Iran. To collect data, information from the agricultural statistics in 2022 has been used. For data analysis, MABAC method, cluster analysis technique, GIS software and Pearson correlation test were used. The results of the MABAC method showed that in terms of the yield index of high consumption crops, Alborz, Tehran and Isfahan provinces are ranked first to third with scores of 0.368, 0.287 and 0.233 respectively and three provinces of East Azerbaijan, Ardabil and North Khorasan have the lowest ranks with scores of -0.170, -0.154 and -0.137 respectively. The results of the cluster analysis technique showed that the provinces of the country are grouped into five clusters and Six provinces located in the first to third clusters have been identified as production hubs for highly consumed crops. The results of Pearson's test showed that there is no significant statistical relationship between the yield of crops and the area of cultivated land.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Agricultural growth pole (agropole)
  • high consumption strategic agricultural products
  • yield index
مطالعات رفتار مصرف‌کننده

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده
انتشار آنلاین از تاریخ 31 شهریور 1404

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار