مصرف گرایی در معماری با تاکید بر مبانی نشانه شناسی معماری عامه پسند

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری معماری، گروه معماری، دانشکده معماری و شهرسازی، واحد قزوین، دانشگاه آزاد اسلامی، قزوین، ایران

2 استاد تمام، گروه معماری، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی، تهران،ایران

3 استادیار، گروه معماری، دانشکده معماری و شهرسازی، واحد قزوین، دانشگاه آزاد اسلامی، قزوین، ایران.

4 استادیار، گروه معماری، دانشکده معماری و شهرسازی، واحد قزوین، دانشگاه آزاد اسلامی، قزوین، ایران

10.34785/J018.2019.149

چکیده

هدف از این پژوهش بررسی مصرف گرایی در معماری با تاکید بر مبانی نشانه شناسی معماری عامه پسند می‌باشد. معماری عامه‌پسند نوعی از معماری می‌باشد که بسیار مورد پذیرش مردم و مورد انتقاد معماران است که در دهه‌ی اخیر به شدت رواج پیدا کرده‌است. پرسش‌های این پژوهش به دنبال بررسی دلایل گرایش مردم به نماهای معماری عامه پسند و بررسی دلایل رواج مصرف‌گرایی در معماری می‌باشد. روش پژوهش توصیفی و تحلیلی، نشانه‌شناسی، پیمایش و دلفی می‌باشد. نمونه‌های آماری این پژوهش از شهر قزوین انتخاب شده‌اند. نتایج این پژوهش نشان می‌دهد در نماهای معماری عامه‌پسند شاهد پدیده فرهنگ‌پذیری هستیم، یعنی استفاده از نشانه‌هایی که خارج از مدار زمانی و مکانی نظام فرهنگیشان قرار دارند. در نماهای معماری عامه‌پسند نشانه‌هایی از معماری کلاسیک بازنمایی شده‌اند. این بازنمایی‌ها وانموده یا نسخه‌هایی بدون اصل هستند که در آن نشانه‌ها از معنا خالی می‌شوند. این نماها نشانه تمایز و تشخیص فرد از دیگر گروه‌های اجتماعی می‌شود. طبقه مرفه برای متمایز کردن خود از دیگران و طبیعی جلوه دادن منزلت بالا از نشانه‌های بازنمایی شده از معماری کلاسیک استفاده می‌کند تا پسند خود را منطبق با نوعی معماری با اعتبار معرفی کنند. طبقات پایین‌تر برای کاهش فاصله با طبقات بالا سعی در تقلید این نوع معماری دارند. لذا این نوع معماری در جامعه رواج می‌یابد و تبدیل به کالایی مصرفی می‌گردد. مهمترین عواملی که سبب گرایش مردم به نماهای معماری عامه پسند می‌شوند شامل خوانش تاریخ به صورت گزینشی، دارای موتیف‌های آشنا، پرزرق و برق ، باشکوه و مجلل و یادآور و اشاره‌گر بودن است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Consumerism in Architecture with Emphasis on Popular Architecture Semiotics

نویسندگان [English]

  • Mandana Yousefi 1
  • Simon Ayvazian 2
  • Iman Raeisi 3
  • Jamaledin Soheili 3
  • Kamal Rahbarimanesh 4
1 Department of architecture, faculty of art and architecture, Islamic Azad university of Qazvin, Qazvin,Iran
2 Department of architecture, Faculty of Art and Architecture, Tehran university, Tehran, Iran
3 Department of architecture, faculty of architecture and urbanism, Islamic Azad university of Qazvin. Qazvin,iran
4 Department of architecture, faculty of architecture and urbanism, Islamic Azad university of Qazvin. Qazvin,iran
چکیده [English]

The purpose of this study is to investigate consumerism in architecture with emphasis on popular architecture semiotics.Popular architecture is a kind of architecture that is highly accepted by people and criticized by architects which has been prevalent in recent decades. The questions of this research seek to investigate the reasons for tendencies towards popular architecture and consider the reasons why consumerism is prevalent in architecture. The research method is descriptive and analytical, semiotics, scrolling and Delphi. Statistical samples of this research were selected from Qazvin city. The results show that in the popular architecture facades we are witnessing the phenomenon of acculturation, namely the use of signs outside the temporal and spatial orbit of their cultural system. Symbols of classical architecture are represented in the facades of popular architecture. These representations are pretentious or non-original versions in which the signs are devoid of meaning.
These facades represent the differentiation and recognition of the individual from other social groups. The affluent class uses classical architectural signs to distinguish itself from the others and to display its high status by introducing itself as a prestigious architecture. The lower classes try to imitate this kind of architecture to solidify and reduce the gap with the upper classes. Therefore, this type of architecture is widespread throughout the community and becomes a consumer commodity.And finally the most important factors that drive people to popular architecture are the selective reading of history, having familiar motifs, splendor, magnificence, and being Reminders and pointers, and luxurious.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Architecture
  • popular
  • postmodernism
  • semiotics
  • Consumer society
آرنهایم، رودولف (1382). پویه شناسی صور معماری، ترجمه مهرداد قیومی بیدهندی، سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه ها (سمت) تهران.
آنتونیادس، آنتونیادس (1390). بوطیقای معماری، ترجمه احمدرضا آی، تهران، سروش.
بانی‌مسعود، امیر (1391). پست مدرنیته و معماری (بررسی جریان‌های فکری معماری معاصر غرب 2000-1960)، اصفهان، نشرخاک.
بانی‌مسعود، امیر (1384). جایگاه نشانه‌شناسی در شکل گیری معماری پست مدرن عوام گرا، معماری و فرهنگ، 23، 155-165
بست، استیفن و داگلاس، کلنر (1381). بودریار در مسیر پسا مدرنیته، ترجمه فرزان سجودی، نشریه هنر و معماری زیباشناخت، 6، 181-206
بودریا، ژان (1393). نظام اشیاء، ترجمه پیروز ایزدی، تهران، نشر ثالث.
بودریا، ژان (1390). جامعه مصرفی اسطوره ها و ساختارها، ترجمه پیروز ایزدی، تهران، نشر ثالث.
بوردیو، پیر (1393). تمایز (نقد اجتماعی و قضاوت‌های ذوقی)، ترجمه حسن چاوشیان، تهران، نشر ثالث.
باکاک، رابرت (1381). مصرف، ترجمه خسرو صبری، تهران، نشر شیرازه
پاشایی‌زاده، حسین (1386). نگاهی اجمالی به روش دلفی، پیک نور، 6 (2)، 63-79.
پاکزاد، جهانشاه (1382). پدیدارشناسی نمای ساختمان‌های مسکونی و سیر تکوینی توقعات از آن، هنرهای زیبا، 14، 51-62.
پژوهان، موسی، ماستیانی، مهدی و زیرنظرجمال، کامیاب (1392). نماها و جداره‌های شهری، تهران، هنر و معماری قرن.
تولائی، نوین (1380). زمینه گرایی در شهرسازی، نشریه هنرهای زیبا- معماری و شهرسازی، 10، 34-43.
جنکس، چارلز (1376). پست مدرن چیست؟، ترجمه فرهاد مرتضایی، گناباد، نشر مرندیز.
چندلر، دانیل (1394). مبانی نشانه شناسی، ترجمه مهدی پارسا، تهران، انتشارات سوره مهر.
خیمه دوز، محسن (1392). عامه پسند، معتبر یا نامعتبر، ماهنامه انشا و نویسندگی، مهر، 36، 8
دهخدا، علی‌اکبر (1385). لغت نامه دهخـدا، جلـد 11، تهران، دانـشگاه تهران.
راس، کلی‌ال؛ وینترز، ادوارد و کوپر، کلیر (1384). مبانی فلسفی و روانشناختی ادراک فضا، اصفهان، نشر خاک.
عبداللهی، مهدی؛ قاسم زاده، بهنام و رهبری‌پور، کسری (1392). تأثیر نمای بناهای تاریخی بر تصویر ذهنی شهروندان شهر تبریز (مطالعه موردی: گذر خیابان تاریخی تربیت)، فصلنامه مطالعات شهر ایرانی اسلامی، 11، 65-71
غفاری، علیرضا و فلامکی، محمدمنصور (1395). بازتاب نظریه‌های نشانه‌شناسی در خوانش معماری و شهر، فصلنامه مدیریت شهری، 45، 339-349
قبادیان، وحید (1383). مبانی و مفاهیم در معماری معاصر غرب، تهران، نشر پژوهش‌های فرهنگی.
گرینبرگ، کلمنت (1383). آوانگارد و کیچ، ترجمه فرشید آذرنگ. حرفه هنرمند، 7، 194-201
گروتر، یورگ‌کورت (1386). زیبایی شناسی در معماری، ترجمه جهانشاه پاکزاد و عبدالرضا همایون، تهران، دانشگاه شهید بهشتی.
لنگ، جان (1383). آفرینش نظریه ی معماری؛ ترجمه علیرضا عینی فر، تهران، نشر دانشگاه تهران، نشر ادیبان.
لاوسون، برایان (1394). زبان فضا، ترجمه علیرضا عینی فر، فواد کریمیان، تهران، دانشگاه تهران، موسسه انتشارات، تهران.
لاوسون، برایان (1392). طراحان چگونه می‌اندیشند: ابهام زدایی از فرایند طراحی، ترجمه حمید ندیمی، تهران، دانشگاه شهید بهشتی.
مالپاس، سایمون (1386). پست مدرن، ترجمه حسین صبوری، تبریز، انتشارات دانشگاه تبریز.
مایس، پی‌یرفن (1386). عناصر معماری از صورت تا مکان، ترجمه: فرزین فردانش، تهران: دانشگاه شهید بهشتی
مزینی، منوچهر (1381). مقالاتی در باب شهر و شهرسازی، تهران، انتشارات دانشگاه تهران.
ممتاز، فریده (1383). معرفی مفهوم طبقه از دیدگاه بوردیو، پژوهشنامه علوم انسانی، 41 (42)، 149-160
ناری‌قمی، مسعود (1394). پارادایم‌های مسئله در معماری: رویکردی به مسئله فرهنگ گرا و کاربرمحور در معماری، تهران، علم معمار.
ناویتس، دیوید (1390). زیبایی‌شناسی هنر عامه پسند، مترجم مهدی ساعتچی، مجله زیباشناخت، 22، 223-340
نزبیت، کیت (1396). تئوری معماری پست مدرن، ترجمه پویان روحی، تهران، کتابکده کسری.
نسر، جک‌ال (1393). تصویر ذهنی ارزیابانه از شهر، مترجم مسعود اسدی محل چالی، تهران، انتشارات ارمانشهر.
وارد، گلن (1383). پست مدرنیسم، ترجمه قادر فخر رنجبری و ابوذر کرمی، تهران، نشر ماهی.
وبلن، تورستاین (1395). نظریه طبقه تن آسا، ترجمه فرهنگ ارشاد، تهران، نشر نی.
وبستر، هلنا (1396). بوردیو برای معماران، تهران، فکر نو.
ونتوری، رابرت؛ اسکات‌براون، دنیس و آیزنور، استیون (1391). نمادگرایی فراموش شده فرم‌های معماری (از لاس وگاس بیاموزیم)، ترجمه سیامک پناهی، ارومیه، ادیبان.

Abdolahi, M., Ghasemzadeh, B., & Rahbarpour. K. (2013). The Impact of Historical Monuments on the Subjective Impression of Tabriz Citizens. Journal of studies on Iranian Islamic city, 3(11), 65-71. (in Persian)
Anthoniades, A. (2011). Poetics of Architecture, (Ay. A Trans). Tehran: Sorosh Publications. (in Persian)
Arnheim, R. (2003). The Dynamics of Architectural form. (Qayyoomi Bidhendi.M, Trans). Tehran: the organization for researching and composing university textbooks in the humanities. (in Persian)
Bani Masoud, A. (2005). Semiotics position in the formation of the post-modern populist architecture. Architecture and culture (23).165-155. (in Persian)
Bani Masoud, A. (2012). Postmodernity and Architecture (Intellectual trends of western contemporary architecture1960-2000. Esfahan: Khak Publications. (in Persian)
Baudrillard, J. (2011). Consumer Community myths and Structures .(Eizadi.P Trans). Tehran: Sles Publication. (in Persian)
Baudrillard, J. (2013). The System of Objects. (Ezadi.P Trans). Tehran: Sles Publication. (in Persian)
Best, s. & Kellner, D. (2002). Baudrillard on the path of Postmodernity. (Sojodi, F Trans). Journal of Art and Architecture Aesthetics.( 6).181-206. (in Persian)
Bocock, R. (2002). Consumption, (kh. Sabri dashti Trans). Tehran: Shirazeh publication. (in Persian)
Bourdieu, p. (2014). Distinction: a social Critique of the judgement of taste. (Chavoshian. H Trans). Tehran: Sles Publication. (in Persian)
Chandler, D. (2015). The basics Semiotics. (Parsa. M Trans). Tehran: Sore Mehr Publication. (in Persian) Dehkhoda. A.A. (1998). Dehkhoda dictionary. Tehran: Tehran University. (in Persian) Devlin, K., & Nasar, J. L. (1989). The beauty and the beast: Some preliminary comparisons of ‘high’versus ‘popular’residential architecture and public versus architect judgments of same. Journal of environmental psychology, 9(4), 333-344.
Ghafari, A., & Falamaki, M .(2017). Semiotic theories of architecture and city reflected in readings, urban Management Journal, 339-350. (in Persian)
Ghobadian, V. (2004). Theories and Concepts in Contemporary Western Architecture. Tehran: Cultural research Publication. (in Persian)
Greenberg, C. (2004). Avant-garde and kitsch. (F. Azarangm Trans). The profession: Artist Journal. (7).194-201
Grutter, J K. (2007). Aesthetics in Architecture. (J. Pakzad, A. Homayun Trans). Tehran. Shahid beheshti University Press. (in Persian)
Jencks, Ch. (1997). What is Postmodernism? (F. Mortezaei Trans). Gonabad: Marandis Publication. (in Persian)
Kheime Dooz, M. (2013). Popular valid or invalid. Ensha –VA- Nevisandegi. (36).8-9. (in Persian)
Lang, j. (2004). Creating architectural theory. (A. Einifar, Trans). Tehran: University of Tehran, Adyban Publications. (in Persian) Lawson, B. (2013). How designers think (the design process demystified). (H. Nadimi, Trans). Tehran: University of Shahid Beheshti. (in Persian) Lawson, B. (2015). The language of space. (A. Einifar; F, Karimian, Trans). Tehran: University of Tehran. (in Persian) Leila, C. A., & Naima, C. C. (2015). Understanding architectural design: expressive and figurative paradigms. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 216, 744-753. Lowson, B. (2003). How designers think, the design process demystified, Oxford, Architectural press.
Malpas, S. (2007). Postmodern. (H. Sabouri Trans). Tabriz: Tabriz University Press. (in Persian)
Meiss. p.v. (2007). Elements of architecture from form to place. (F. Fardanesh, Trans).Tehran: University of Shahid Beheshti. (in Persian) Momtaz, F. (2004). Introducing the concept of class from Bourdieu's perspective. Journal of Humanities, 41-42, 149-160.
Mozayeni, M. (2002). Issues on Cities and City Planning. Tehran: Tehran University Press. (in Persian) Nari Qomi, M. (2015). Problem Paradigms in Architecture: An Approach to the Cultural and User-Oriented Issues in Architecture. Tehran: Architect science Publications. (In Persian) Nasar, J.L. (2014). The evaluative Image of the City. (M, Asadi Mahal Chalayi, Trans) Tehran: Armandashahr Publications. (in Persian) Navits, D. (2011). Aesthetics of Popular Art, (M, Saatchi. Trans). Journal of zibashenakht, (22). 223-340. (in Persian) Nesbitt, K. (2017). Postmodern Architecture Theory. (P. Rohi, Trans).Tehran: Kasra
Publications. (in Persian)
Pakzad, J. (2003). Phenomenology of Residential Building Façade and the Evolution Process of its Expectations. Honar-Ha-Ye-Ziba (14).51-62. (in Persian) Pashaeizadeh, H. (2007). An overview to the Delphi method. Peik-E-Noor. 6 (2).63-79. (in Persian) Pazhohan, M., & Mastiani, M. (2013). Facades and city walls. Tehran:Art and Architecture of the century. (in Persian) Rapoport, A. (1990). The meaning of the built environment: A nonverbal communication approach. University of Arizona Press. Ras.l.C., Winters. E., & Cooper.C. (2005). philosophical and psychological foundations of space perception. Esfahan: Khak Publications. (in Persian) Skandalis, A., Byrom, J., & Banister, E. (2019). Experiential marketing and the changing nature of extraordinary experiences in post-postmodern consumer culture. Journal of Business Research, 97, 43-50.